Motor üreten firmaların çoğu motorlarının rodaja ( Break in ) ihtiyacı olmadığını yada az bir süre ile rodaj
yapılabileceğini söylemektedir.Oysa gerçekte durum bunun tersidir.Tüm motorların rodaja ihtiyacı vardır.Çünkü
günümüzde motorlar her ne kadar CNC tezgahlarda da yapılsa çalışma şartlarında dönen parçaların ve hareketli
parçaların şekilleri değişmektedir.Normalde piston ve gömlek dairesel olarak üretilmektedir.ayrıca piston ve gömlek
arasında belirli bir boşluk bırakılmaktadır.Ancak motor çalışma sıcaklığına eriştiğinde bu değerler değişmekte piston
ve gömlek bir miktar aşınarak gözle görülemese de elips (yumurta) şeklini almaktadır.Bu yüzden motorların ilk
çalıştırılmalarında bazı temel konulara dikkat edilmelidir.
Üç değişik tipte motor vardır.Hepsinin rodajı birbirine benzemekle birlikte bazı küçük farklılıklar
göstermektedir.Bu motorlar LAPPED,SEKMANLI ve ABC motorlardır.
Yeni bir motor aldığınızda motorunuzu rodaj yapmadan önce dış yüzeyini kontrol edin.Gevşek parça,
çapak,yada hasar olup olmadığını kontrol edin.Daha sonra motorun arka kapağını,silindir kapağını,açın.Eğer
karbüratör üzerine takılı ise çıkarın.Motorun içini iyice inceleyin.Motor içersinde küçük çapak parçaları ve metal
talaşı olup olmadığını kontrol edin.Daha sonra motorun içersine yakıt püskürterek temizleyin.Bazı motorlarda metal
talaşı kalabiliyor.Bu metal talaşı motora büyük hasar verecektir.Bu yüzden motorunuzun içinin temiz olduğundan
emin olun.Karbüratörün iğnesini söküp içine hava üfleyin ve içini yakıt ile temizleyin.Sonra motorunuzda
kalan yakıtı kağıt havlu ile temizleyin.Varsa özel motor yağı ile yoksa ince makine yağı yada hint yağı ile piston ile
silindir gömleğini yağlayın.Krank milini, biyel kol yataklarını,piston pimini yağlayın.Daha sonra motorunuzdan
söktüğünüz parçaları tekrar yerine takın.Civataları sıkarken fazla zorlamayın. Unutmayın motorunuz alüminyum ve
alüminyum alaşım parçalardan yapılmıştır.Alüminyum üzerine açılmış dişler çok çabuk yalama olabilir.Silindir kapağı
ve arka kapak civatalarını karşılıklı yıldız paterni ile sıkın.Arka kapak ve silindir kapak contalarının yerine tam
oturduğundan ve hasarsız olduklarından emin olun.
Rodaj yakıtı olarak motorunuzun kataloğunda belirtilen orandaki nitrolu yakıtı kullanın.Belirli bir oran
verilmemişse normal uçuşlarınızda hangi yakıtı kullanıyorsanız o yakıtı kullanın.Bu arada nitro oranınız % 10 'u
geçmesin .Yağ oranınızda % 22-25 arası olsun.Piyasadaki yakıtlar genellikle % 18 oranında yağ içerir.Bu yüzden
yakıtınızın yağ oranını %22-25 e çıkarmak için hint yağı ilave edin.Uçağınızı uçuruncaya kadar yağ oranı %22-25
olsun.
Pervane olarak da motorun kataloğunda belirtilen pervaneyi kullanın.Eğer pervane belirtilmemişse o
motor için kullanılan en alt ölçüdeki pervane ile başlayın.Şimdi rodaja başlıyalım.
LAPPED MOTORLAR : Bu motorlar genellikle 0.35 in altındaki motorlardır.Kompresyon piston ile gömleğin birbirine
çok iyi alıştırılmaları ile sağlanır.Rodajları nisbeten biraz daha uğraş gerektirir.Motorunuzu uçağa yada standa
bağlayın.İğne valfi 3-3.5 tur açın.Motoru çalıştırın.Motor tam gazda çok zengin olarak çalışsın.Sakın ama sakın
iğneyi kısarak motoru fakirleştirmeyin.Birinci depo yakıt motor çok zengin olarak çalışırken bitsin.Yakıt bitince
motorun soğumasını bekleyin.Motor soğuyunca ikinci depo yakıtla tekrar tam gazda çalıştırın.Bu sefer iğneyi
kısarak motoru 1-2 saniye fakir çalıştırın.Daha sonra hemen iğneyi açarak motoru zenginleştirin ve 1-2 dakika
motorun soğuması için zengin çalıştırın.Sona tekrar iğneyi kısarak yine 1-2 saniye fakir çalıştırın.Tekrar
zenginleştirin.Ancak bu fakir çalıştırma derken bu oran hiçbir zaman çok fakir anlamında değildir.Tam gazda tam
randımanda çalışan motorun iğnesini birkaç klik geri alarak vızıldama sesi kesilip hafif dört zamanlı motor gibi
çalışması anlamındadır.Bu işleme 3-4 depo yakıt yakana kadar devam edin.Bundan sonra motorunuz uçuşa
hazırdır.Ancak 1-2 galon yakıt yakıncaya kadar motorunuzun iğnesini tam olarak kısmayın.Bir iki klik zengin
tarafta kalsın.
SEKMANLI MOTORLAR : Genellikle 0.40 ve üzeri motorlardır.Doğruyu söylemek gerekirse hemen hemen uçuşa
hazır motorlarda diyebiliriz.Motorunuzu uçağa yada standa bağlayın.iğnesini 3-3.5 tur açın.Tam gazda çalıştırın.
Yarım depo yakıt yaktıktan sonra iğneyi kısın.Dört zamanlı motor ile iki zamanlı motor çalışma sesi arasında
bir seviyede yani biraz zengin çalıştırın.Birinci depodan sonra uçabilirsiniz.Ancak iğnenizi fazla kısmayın.sekman
ile gömleğin birbirine alışması için geniş çaplı looplar ve manevralar yapın.Bu motorun yüklü ve yüksüz şartlarda
çalışmasını sağlayacaktır.Bir galon yakıt yaktıktan sonra iğneyi tamamen kısabilirsiniz.
ABC MOTORLAR : Herhangi bir ölçüde olabilirler.Bu motorlara lapped motorlarda diyebiliriz.Ancak temel fark
gömleğin bronzdan yapılarak üzerinin krom kaplanmış olması (ABC harflerindeki B ve C harfleri) pistonunda
alüminyumdan (ABC harflerindeki A harfi) yapılmış olmasıdır.Motor çalışma sıcaklığına ulaştığında piston ve
gömlek genişleyerekyeni şekillerini alırlar ve sızdırmazlık sağlarlar.Ancak motor fakir çalıştığında gömlek
pistona göre daha fazla genişleyerek motorun aşınarak zarar görmesini engeller.Motor soğuk olduğunda
daha zor döner.Bu tip motorları ilk çalıştıracağınız zaman iğnesini 4 tur açın.Motoru tam gazda çalıştırın.
İğneyi kısarak motoru fakirleştirin.Ancak bu fakirleştirme dört zamanlı motor ile iki zamanlı motor çalışma
sesi arasında olmalıdır.Yani iğneyi tam kıstıktan sonra birkaç klik geri alarak zenginleştirin.Vızıldama sesi
zaman zaman kesilip zaman zaman duyulmalıdır.Unutmayın motorun sıcaklığının normal çalışma sıcaklığında
tutarak piston ve gömleğin doğru şekilde alışmasını sağlamalıyız.Eğer iğneyi fazla kısarsanız motor gerekenden
fazla aşınarak hem performansı düşecek hem de ömrü kısalacaktır.İki-üç depo yakıttan sonra uçağınızı uçurun.
Ancak sakın ama sakın 1-2 galon yakıt yakmadan iğneniz tamamen kısmayın.Biraz zengin çalışsın.daha sonra
kısabilirsiniz.
Kısaca rodajın temel noktaları bunlardır.Bu arada birkaç dikkat edilecek noktayı da belirteyim.
Yeni bir motoru ilk çalıştırdığınızda eksozdan siyah renkte yağ attığını göreceksiniz.Bu normaldir.Ancak
Ancak 2-3 dakika sonra yağın renginin normale dönmeye başlaması gerekir.Eğer hala siyah geliyorsa problem var
demektir.Motorunuzu durdurup inceleyin.Aşırı sürtünen yüzeyler var demektir.
Motorun en büyük düşmanı motoru fakir çalıştırmaktır.Bu yüzden tam gaz ayarını yaptıktan sonra
iğneyi geri almak motorunuzu koruyacaktır.
Son olarak motorunuzun rolanti iğnesini rodajdan önce değiştirmeyin.Fabrikasyon olarak ayarlanmış
yada katoloğunda nasıl ayarlanacağı belirtilmiştir.Ayrıca yeni motorlarda tamamen rodaj oluncaya kadar
düzensizlik gösterebilir.Bu yüzden başlangıçta 1800-2200 dv/dk. arasında değişiklik gösterebilir.
Biraz özen gösterek motorunuzu yılllarca problemsiz olarak kullanabilirsiniz.Ne kadar uzun süre
kullanacağınız bir kaza-kırım dışında daha çok size kalmıştır.
İyi uçuşlar.
